مناسبات خانواده و دولت

عنوان شماره 46:

*نگاه ویژه/ مناسبات حاکمیت و خانواده؛ ضرورت بازنگری در رویکردها
*خانواده و نظام سلامت/ سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین زیبایی‌نژاد در همایش بین‌المللی سلامت زنان در شیراز
*سیاست‌های دوگانه و بحران خانواده/ گفت‌‌وگو با دکتر عماد افروغ، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه و رئیس گروه جامعه‌شناسی دانشگاه باقرالعلوم
*ولایت فقیه و پارادوکس دولت مدرن/ حجت‌الاسلام دکتر داوود مهدوی‌زادگان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
*تربیت دولت‌سالار و نسل منفعل.../ گفت‌وگو با دکتر جمیله علم‌الهدی، دانشیار گروه علوم تربیتی دانشکده علوم تربیت و روان‌شناسی دانشگاه شهیدبهشتی
*دولت شبه‌مدرن و دغدغه خانواده‌گرایی/ میزگرد نخبگانی
*معرفی کتاب/ جایگاه خانواده و جنسیت در نظام تربیت رسمی
*دولت مدرن و تضاد با ماهیت خانواده/ عطاءلله بیگدلی، دانشجوی دکترای حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام
*دولت تحلیل‌گر و مناسبات خانواده/ گفت‌وگو با دکتر سیدضیاء هاشمی، استادیار گروه جامعه‌شناسی و رئیس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
*مناسبات خانواده و دولت؛ دیدگاه‌ها و رویکردها/ اینفوگرافی
*گزارش نشست مناسبات خانواده و دولت
*دولت و خانواده/ نرگس خدامی
*از سینما.../ نقد و بررسی فیلم‌های در حال اکران (این شماره فیلم خانوم و آتش‌بس2)/ فاطمه خالقی

علاقه‌مندان جهت دریافت پی‌دی‌اف کامل نشریه بر روی لینک زیر کلیک کنند:

شماره 46 نشریه حوراء

سرمقاله:

در فلسفه سیاسی اسلام اعتقاد بر این است که حاکمیت از آن خداوند بوده و اعمال آن از طریق «ولی» معصوم صورت می‌گیرد و در زمان غیبت معصوم نیز این ولایت بر عهده «فقیه جامع الشرایط» است. مطابق با این دیدگاه «ولی» حق دخالت در همه امور جاری جامعه را داشته و حتی بنا به مصلحت، حق تصرف در شئون زندگی افراد جامعه را نیز خواهد داشت. انقلاب اسلامی ایران نیز با تبعیت از همین فلسفه سیاسی، نظام جمهوری اسلامی را در این کشور راه اندازی نموده و بالطبع حق دخالت حکومت را در تمامی عرصه‌های اجتماعی را نیز محفوظ داشته است. اما اتفاقی که در این میان رخ داده و ظاهرا امری مغفول مانده محسوب می‌گردد این است که نظام جمهوری اسلامی ایران تلفیقی از ساختارهای سیاسی و حاکمیتی مدرن و اصول و مناسبات دینی است که اگرچه شکل جدید و متفاوتی از «دولت» در مفهوم جدید اندیشه سیاسی به شمار می‌رود اما ماهیت دولت مدرن در این حکومت نیز ظهور و بروز دارد. اتفاق مغفول این است که «دولت» به معنای مدرن با مفهوم «ولایت» در اندیشه سیاسی اسلامی تفاوت ماهوی دارند، اما در نظام حاکمیتی ایران این دو مفهوم با یکدیگر خلط شده و وظایف و اختیارات «ولی» برای «دولت» نیز در نظر گرفته شده است. در جامعه ایران، «دولت» مدرن در حالی جایگزین «ولی» با تمام اختیارات شرعی و قانونی آن گردیده است که اساسا در درون خود با موانع ساختاری و محدودیت‌های فراوانی جهت اعمال ولایت بر جامعه مواجه است. به عبارت دیگر «دولت» مدرن با ساختارهای محدود کننده و بروکراسی متصلب خود ابزار مناسبی جهت تولّی الهی نیست. 

این اتفاق آنجایی برای ما به عنوان نشریه تخصصی زنان و خانواده تبدیل به مساله و پرسش می‌گردد که متوجه چالش اساسی میان «دولت» و «خانواده» می‌شویم. دولت مدرن بنا به ماهیت تمامیت خواه خود تمایلی به تحمل نهاد‌ها و ساختارهای رقیب در کنار خود نبوده و آن‌ها را در درون خود هضم و مستحیل می‌نماید. اما از سویی در جامعه اسلامی تلقی صحیح از خانواده این است که خانواده دارای اقتدار و کارآمدی در حل مسائل و مشکلات خود می‌باشد. اما اقدامات دولت مدرن طبیعتا به ایجاد و یا تقویت «خانواده مقتدر» نیانجامیده و سعی در حذف و کاهش کارکردهای خانواده از طریق دخالت در مناسبات آن دارد. در طول این سی و اندی سال تحقق دولت اسلامی در ایران، بار‌ها شاهد آن بوده‌ایم که اقدامات دولت‌ها در حوزه خانواده، ولو با نیت خیرخواهانه و حمایت از این نهاد، به تضعیف مناسبات خانواده منجر گردیده‌اند. 

لذا موضوع ویژه این شماره از نشریه حورا را به مناسبات خانواده و دولت مدرن اختصاص داده‌ایم و پرسش محوری ما نیز در این شماره این است که مناسبات خانواده و دولت باید از چه الگوی تعاملی و ارتباطی تبعیت کند؟ چه قواعد و اصولی باید بر این تعامل حاکم باشد که اقدامات دولت‌ها در حوزه خانواده در درازمدت به تقویت خانواده مقتدر بیانجامد و نه تضعیف خانواده؟ 

در این شماره با دیدگاه‌ها و نظرات مختلفی به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم... 

سردبیر